Kelebek Nasıl Oluşur? Kozası Nedir? Kaç Gün Yaşar?
Kelebek nasıl oluşur? Dönemleri nelerdir? Kozası nedir? Kaç gün yaşar? sorularının yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.
[lwptoc]
Eklem bacaklılar türünün Lepidoptera türüne ait olan kelebekler, metamorfoz ya da diğer bir ifadeyle başkalaşım örneklerinden biridir. Yerküre üzerinde, yaklaşık yirmi bin kelebek türünün yaşadığı bilinmektedir.
Halk arasında bir günlük ömre sahip olduğuna dair genel bir inanış olsa da kelebeklerin ömrü bir haftadan bir yıla kadar değişmektedir.
Kelebek Nasıl Oluşur?
Kelebeğin yaşam döngüsü, doğada meydana gelen en şaşırtıcı dönüşümlerden biridir. Kelebek oluşumu temel olarak 4 dönemden oluşur ve bu dönemler yumurta, larva, pupa ve yetişkinlik dönemi olarak sıralanabilir. Bu dönemlerin tamamının oluşturduğu süreç ise metamorfoz olarak adlandırılır. Kelebeğin oluşumu aşamaları şu biçimde işler:Kelebek Yumurtlama Dönemi
Kelebeğin yaşam döngüsünün ilk aşaması yumurtadır. Yetişkin dişi kelebekler, yaşamları boyunca bir eş ve kelebeğin yaşam döngüsüne yeniden başlamak için yumurtalarını bırakacakları doğru bitkileri bulmak zorundadır. Dişi kelebekler ilk olarak yumurtalarını yaprağa bırakır.Kelebeğin Yumurtadan Çıkışı
Birkaç günlük kısa bir sürenin sonunda yumurtalar kırılır ve tırtıllar oluşur. Yumurtadan çok küçük tırtıllar çıkar. Çoğu tırtıl için ilk öğün yumurta kabuğudur. Tırtıl bir yeme makinesi olarak yaratılmıştır ve daha yavrulamaya başlamadan önce vücut kütlesini binlerce kez artıracaktır.Kelebeğin Larva Dönemi
Larva döneminden pupaya dönüşüm yaklaşık iki hafta sürer. Bu sürede tırtıllar dört ya da beş kez deri değiştirebilir.Kelebeğin Pupa Evresi
Pupa dönemine geçen tırtıllar baş aşağı şekilde bir yaprağa tutunmaktadır. Bu aşamada tırtıllar kabuk oluşturarak bir haftalık pupa dönemi için kendisine koza hazırlar. Kelebeklerin pupa süreci kelebek türüne göre değişiklik gösterir. Bazı türlerde pupa süreci bir yıla kadar çıkmaktadır.Yavru kelebeğin kozadan çıkış anı
Kelebeğin Kozadan Çıkışı
Kelebeğin başkalaşım sürecinin son aşaması kozadan çıkmasıdır. Kozadan çıkan ve pupa dönemini bitiren kelebekler kanatlarına kan pompalamaktadır. Bir iki saatlik kısa bir sürede kanatları kuruduktan sonra kelebekler uçmaya hazırdır. Böylelikle metamorfoz süreci tamamlanmış olur.Kelebeklerin Beslenme Şekli
Kelebekler, yaşamları boyunca sıvılarla beslenir. Çiçek ve bitki nektarları beslenme zincirinde önemli yer tutar. Ayrıca kelebeklerin ağızları yoktur. Hortum şeklinde iki tüp ağız işlevi görür ve tat alma duyuları da ayakları ile yerine getirilir.Kelebek Kozası Nedir?
Kelebek kozası, kelebeğin pupa döneminde ördüğü kabuklarla oluşturulur. Bu kabuk ya da koruncak tırtılların salgıladığı ipeksi salgıdan oluşmaktadır. Başkalaşım sürecinde olan kelebeğin krizalit hali olarak da adlandırılabilir. Tırtıldan kelebeğe geçiş için oldukça önemli bir işleve sahiptir.Tırtıl Kozayı Nasıl Örer?
Tırtıllar kozayı örmeden önce yeteri kadar enerji toplamak zorundadır. Bu enerjiyi hem kozayı örebilmek hem de daha sonrasında içerisinde uzun süre yaşayabilmek için kullanır. Yeterli enerjiyi depoladıktan sonra baş aşağı bir yaprağa tutunurlar ve sabit noktalara salgılarını tutturmaya başlarlar. Yavaş bir şekilde kendi etrafında dönerek 1000-1500 metre uzunluğunda değişen boyutlarda salgıladıkları ipeksi salgıları ile kendilerini hapsederler. Tırtılların kendilerini tamamen hapsettiği bu koruncaklar kelebek kozası olarak adlandırılmaktadır. Bu kozalar, bazen bir hafta bazense aylarca süren pupa aşamasında adeta uyku tulumu görevi görmektedir.Kelebekler Kaç Gün Yaşar?
Kelebeklerin yaşam süresi sanıldığı gibi 1 gün değildir. Çok farklı türde göz alıcı renkleriyle ekosistem içerisinde yer alan kelebekler oldukça ilginç görünümlere sahiptir. 1 gün yaşadığına dair yanılgılara nazaran türüne bağlı olarak bir haftadan bir yıla kadar yaşam süresi uzayabilir. Kelebekler, narin ve ipeksi görüntüsünün aksine güçlü kanatlar sahiptir. Bu kanatlar sayesinde oldukça uzun mesafelere uçabilmektedirler. Soğuğa karşı korunaksız oldukları için kış aylarının soğuk geçtiği kuzeyden güney ülkelere binlerce kilometrelik göç rotasını takip ederler. Ayrıca bazı kelebek türleri de kış aylarında kış uykusuna yatmaktadır.